Erdal Sağlam'dan Haftalık Ekonomi Analizi: Enflasyonda hedef yükseldi
Geçen hafta açıklanan Enflasyon Raporu ve ardından gelen Cumhurbaşkanı'nın açıklamasıyla, enflasyon ve faiz ilişkisi yeniden gündem olmaya başladı. Merkez Bankası, Hükümetin OVP'deki yüzde 17.5'luk hedefine karşılık, 2025 yılı için enflasyon tahminini yüzde 21 olarak açıkladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan ise tekrar 'faiz sebep enflasyon sonuç' tezine geri dönmüş görünüyor.
Merkez Bankası yönetimi, 2024 yılı enflasyon hedeflerinde önemli sapma olduğunu itiraf etti. Daha önceki enflasyon raporlarında yüzde 38 olarak yer alan bu yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 44 olarak revize edildi. İktisatçılar, bu orana Kasım ve Aralık aylarında yüzde 1.5’luk aylık rakamlarda kalınması halinde ulaşılabileceğini hesaplıyorlar. Kısacası; aylık oranların bu rakamlara inmesi, dolayısıyla da 44’lük revize ile hedefte kalınması bile zor görülüyor.
Buna bağlı olarak önümüzdeki yılın enflasyon hedeflerinde de değişiklik yapıldı. Daha önceki raporlarda 2025 yılı için Merkez Bankası’nın enflasyon tahmini yüzde 14 düzeyindeydi. OVP’de 2 ay önce yer verilen hedeflerin içinde Hükümet, 2025 yıl sonunda yüzde 17.5 rakamına inilmesine yer vermişti. Merkez Bankası bunlara rağmen 2025 yılı tahminini yüzde 21’e çıkardı. Bununla da kalmadı; hata koridoru oranını da artı-eksi yüzde 5 olarak belirledi Yani; “2025 yılı enflasyonu yüzde 21 ile 26 arasında oluşabilir” dedi. Bu da bize yüzde 26’ya inildiği takdirde Merkez Bankası’nın bu oranı başarı olarak görebileceğini söylüyor.
Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan, enflasyonda meydana gelen sapmaları daha çok kira, eğitim ve gıda fiyatlarında beklenenin üzerinde yaşanan artışa bağladı. Gıda enflasyon tahminini 5 puandan fazla artırdıklarını kaydeden Karahan, kira ve hizmet sektöründeki katılıkların para politikasına gecikmeli etki verdiğini söyledi. Buna karşılık enflasyonla mücadele programının, gecikmeli de olsa, başarılı olduğunu, yüzde 38’lik 2024 yıl sonu hedefine 3 ay gecikmeyle ulaşılacağını kaydetti. Bu arada Karahan, ilk kez, talepteki durumun enflasyonla mücadele için gereken düzeylere indiğini de söyledi.
Karahan’ın toplantı sonrasında sorulara verdiği yanıtlar, piyasalar tarafından “Aralık ayında faiz indirimlerinin başlayabileceği” biçiminde yorumlandı. Bu nedenle banka hisse senetlerinde büyük artış, dolayısıyla BİST endeksinde ciddi yükseliş görüldü. Buna gerekçe olarak Karahan’ın “faiz indirimleri başladığında yine reel faiz düzeyi yüksek kalacak” açıklamasının neden olduğu belirtiliyor.
Erdoğan yine faiz konuşmaya başladı
Enflasyon Raporu’nda Hükümetin yüzde 17.5’luk hedefinin Merkez Bankası tarafından korunması ancak hata koridorunun geniş tutulması, bu sayede sıkı para politikasında ısrar edileceği mesajının verilmesi bekleniyordu. Ancak belli ki Merkez Bankası yönetimi, asgari ücret ve kamu zamları başta olmak üzere, Hükümetin mali alanda alacağı kararlara ilişkin tedirginlik yaşıyor ki, enflasyon hedefleri bu kadar yükseltildi.
Bu açıklama ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yurt dışı seyahatinden dönüşte gazetecilere verdiği faiz mesajı, piyasaları tedirgin etti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, “nas” politikasını hatırlatır biçimde, eski ekonomik görüşlerinde bir değişiklik olmadığını söyledi. “Faizler düştükçe göreceksiniz enflasyon da inmeye devam edecek” diyen Erdoğan, kendisinin ekonomist olduğunu tekrarladı, kendi bilgisinin bu yönde olduğunu söyledi.
Bu açıklama ister istemez, “uygulanan ekonomik programla ilgili sıkıntıların oluşabileceği” şüphesini uyandırdı. Çünkü Bakan Mehmet Şimşek göreve geldiğinden bu yana, Erdoğan’ın sözünü ettiği politika tümüyle değiştirilip, bilimsel ve rasyonel politikalar uygulanmaya başlamıştı. Bu sözlerin Bakan Mehmet Şimşek’in görevini sürdürüp sürdürmeyeceği konusunda endişelere neden olduğunu söylemek gerekiyor.
Bunun yanında geçen hafta Ankara kulislerinde eski Bakan Berat Albayrak’ın, kabine değişikliği yapılarak, yeniden kabineye dahil edileceği söylentileri çıktı. Bu arada ABD Başkanlığı’na Trump’ın gelişi ve Albayrak’ın geçmişte Beyaz Saray görüşmeleri hatırlatılarak Erdoğan’ın bu yolu seçeceği bile konuşuluyor. Albayrak’ın ya Enerji Bakanlığı’na ya da yatırımcı bakanlıklardan sorumlu olarak 2. Cumhurbaşkanı Yardımcılığına geleceği kulislerde konuşulmaya devam ediyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın eski faiz politikalarına dönüş sinyali veren açıklaması, Albayrak’la ilgili kulis haberleriyle birleşince, mevcut program hakkındaki şüphelerin tartışılmaya başlaması da doğal sayılmalı
Geçen hafta açıklanan Ekim ayı enflasyonunun yine yüksek gelmesi, bunun da etkisiyle enflasyon hedeflerinde meydana gelen sapma, önümüzdeki dönem ekonomi tartışmalarını yeniden alevlendirecek. Bununla birlikte belli ki ekonomi yönetiminde değişiklik olup olmayacağını da tartışmaya devam edeceğiz.
Trmup’un gelişini, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Kolay iletişim kuruyorum” diyerek memnuniyetle karşıladığı görülüyor. Ancak Trump’ın önceki Başkanlık döneminde Türkiye ekonomisinin nasıl zora sokulduğunu da hatırlamak gerek.
ANKA Ekonomi Koordinatörü Erdal Sağlam